Grenzen aangeven. Het is één van mijn grote levensthema’s waar ik al verschillende uitdagingen in heb gehad. Grenzen aangeven bij mijn toenmalige werkgever, bij klanten, vrienden, vriendjes, familie en ook vooral bij mezelf. Ook mijn coachees worstelen regelmatig met dit thema. Waarom is grenzen aangeven zo moeilijk? En hoe doe je dat? In deze serie van drie blogs gaan we het daar over hebben.

Bewustzijn van je grenzen en dan er naar handelen

Om je grenzen aan te geven zie ik hoofdzakelijk twee stappen. Allereerst dien je bewust te zijn wat jouw grens is en ten tweede dien je aan je grens invulling te geven door ernaar te handelen. Het eerste deel gaat dus over bewustwording. Wanneer wordt jouw grens overschreden en hoe weet je dat?

Deel 1 Bewustwording

Stap 1 Herkennen van gedrag dat mij over mijn grens laat gaan

Grenzen aangeven op de werkvloer gaat bij mij (en mijn coachees) vaak over zaken als: de hoeveelheid werk die ik accepteer (pleasen), de mate waarin ik me (te) verantwoordelijk voel voor mijn werk, andermans werk of het belang van de organisatie (te redden), de mate waarin ik mijn werk goed wil doen (perfectionisme). Deze aspecten herken ik bij mezelf met name uit de tijd dat ik zelf overspannen raakte. Het heeft mij en mijn coachees die ik hierbij begeleidde enorm geholpen om deze gedragsneigingen te herkennen. Maar ook om te herkennen waarom je dat doet. Vaak zitten er onbewuste overtuigingen onder.

Stap 2 Herkennen en onderzoeken van overtuigingen en onderliggende gevoelens

Deze stap gaat over het bewust worden van de overtuiging die ligt onder jouw gedrag. Dus de overtuiging die jou onbewust over jouw grenzen laat gaan. Overtuigingen en gevoelens die ik bij mijn coachees vaak voorbij zie komen zijn, als het gaat over grenzen aangeven zijn de volgende. Als ik:

..dit niet doe, dan gaat het mis.
..nee zeg, dan raakt die ander in problemen.
..dit niet doe, dan ben ik geen goede werknemer en is mijn baas of klant ontevreden.
..dit niet doe, dan voel ik me schuldig.
..nee zeg, dan stel ik de ander teleur.
..nee zeg, dan raak ik die ander kwijt.
..het aanbod afwijs, dan vindt die ander mij niet goed of niet aardig.

De vraag is natuurlijk of de overtuigingen die je hebt waar zijn. Weet je zeker dat X of Y gebeurt als je dat doet? Vaak doen we onbewust aannames en trekken we zelf al conclusies. En al zou het waar zijn dat een ander zich bijvoorbeeld teleurgesteld voelt, zou dat dan mogen? En hoe verhoudt zich dat tot jouw cirkel van invloed?

Stap 3 Herkennen van signalen van mijn lichaam

Zelf heb ik geleerd dat mijn lichaam mij daarvoor haarfijn signalen weet te geven wanneer ik over mijn grens ga of wanneer ik iets niet wil. Deze signalen zijn bijvoorbeeld: benauwdheid of spanning in het midden van mijn lichaam. Gisteren had ik toevallig nog dat iemand mij iets voorstelde, waarbij ik hem rationeel kon volgen maar mijn lichaam duidelijk het signaal voelde geven: dat wil ik niet. Dat signaal was voor mij zo helder. Mijn hoofd had “ja” kunnen zeggen, maar ik voelde duidelijk dat mijn lichaam “nee” zei. Mijn lichaam is eigenlijk zo’n mooi instrument! Het geeft me precies aan wat goed voor mij is of wat niet. Heel waardevol dus om naar te luisteren. Iets wat ik overigens zelf ook heb moeten leren en wat soms ook training vraagt. Door vaker stil te staan bij wat je voelt in je lijf en te weten wat je in je lichaam voelt als je grens wordt overschreden kun je er immers later ook naar handelen.

Stap 4 Leren luisteren naar je lichaam door te vertragen

Voor mij was dit een proces met vallen en opstaan. Soms herken ik (en dat heb ik nog steeds weleens) pas later dat ik toch iets niet wilde. Wat mij hier enorm bij geholpen heeft is dat ik me zelf nu meer de tijd geef om naar de signalen van mezelf te luisteren. Dat doe ik door te vertragen. Een praktische tip die ik ook vaak aan mijn coachees geef is: als iemand je iets vraagt en je twijfelt (misschien omdat je hoofd ja zegt, maar in je lijf voel je andere dingen) – parkeer je antwoord dan even. Geef aan dat je er later op terugkomt zodat je voor jezelf de tijd kunt nemen om even te reflecteren. Dan kun je onderzoeken of je iets wel of niet wilt.

Stap 5 Luisteren naar je lichaam kun je trainen

Naar mijn lichaam leren luisteren ging niet vanzelf. Het vroeg tijd en aandacht. Maar het mooie is, je kunt het trainen! Door vaker aandacht te geven aan je lichaam, kun je namelijk jouw lichaamsbewustzijn verhogen. Dit kun je doen door bijvoorbeeld te oefenen met de bodyscan en jezelf gedurende dag vaker de vraag te stellen: wat voel ik nu in mijn lijf? Als je in de spreekwoordelijke trein zit (de waan van de dag) dan dender je vaak onbewust door en ga je aan de signalen van je lichaam voorbij. Door vaker stil te staan gedurende jouw dag (eigenlijk ook te vertragen) en train je om jouw lichamelijke signalen beter te herkennen. Hoe vaker je dit traint en als het ware even bij je lijf incheckt – kun je in een situatie waarin jouw grens getriggerd wordt ook sneller de signalen van jouw lijf herkennen. Én dus ervoor kiezen om anders te handelen en wél je grens aan te geven.

Maar ja.. daar is ie weer. Grenzen aangeven. Hoe doe je dat dan? Want daar gehoor aangeven kan best spannend zijn. Wat als iemand anders daar niet op zit te wachten? Lees in deel 2 meer over hoe jij naar jouw grenzen kunt handelen.

Ik wens je alvast veel succes en plezier met het onderzoeken van je eigen overtuigingen en bewuster luisteren naar je eigen lichaam.

Groet,

Anouk

Kun je wel wat professionele hulp gebruiken bij het leren grenzen aangeven? Bekijk dan eens wat wij met individuele coaching voor jou kunnen betekenen.