Vanmorgen las ik een inspirerende tekst van Eckhart Tolle waarin hij het denken vergelijkt met een ziekte. ‘Ziekte ontstaat als iets uit zijn evenwicht raakt. Het is een natuurlijk proces dat cellen zich vermenigvuldigen in ons lichaam, maar als cellen blijven groeien zonder dat er rekening wordt gehouden met het organisme als geheel, dan is er sprake van ziekte’.[1] Als je dit vergelijkt met je gedachten, dan herken je wellicht dat jouw denken regelmatig de overhand neemt. Denken neemt een dwangmatige, misschien wel verslavende vorm aan. En dat jij, zonder dat je dat wilt, door blijft piekeren. Met meestal een destructief effect voor jou als mens in zijn geheel. Dat maakt dat je overmatig denken kunt vergelijken met ziekte en verslaving. Hoe werkt dat dwangmatige denken? En hoe herstel je dat in jezelf?

Het verstand is een prachtig instrument

Het verstand, ons denken, is een bijzonder nuttig instrument – mits we het goed gebruiken. Je kunt je verstand bewust gebruiken om sommen op te lossen, om een plan te maken, een tekst te schrijven, iets te analyseren, overzicht te creëren, te bouwen, etc. Net als we een computer of een rekenmachine gebruiken om bewust taken voor ons uit te voeren. Als wij als mens het verstand gebruiken, dan is er sprake van evenwicht. We zetten het verstand constructief en effectief in op de momenten dat wij dat willen. In de vorm zou je denken als ‘gezond’ kunnen bestempelen.

Het verstand gebruikt jou

De realiteit is echter dat de meeste mensen (zo’n 80-90%) hun verstand technisch gezien helemaal niet gebruiken. Sterker nog, het verstand gebruikt jou als mens. En precies dat is wat Eckhart Tolle beschrijft als ‘ziekte’. Ook als de gedachten destructief zijn voor jou als mens, als organisme in zijn geheel. Het denken is uit evenwicht. Het verstand is de baas over wanneer jij denkt, wat je denkt, hoe lang je denkt. Lukt het jou om je denken te stoppen als jij dat wilt? Kun je vrij zijn van gedachten als jij dat wilt? Nee? In die momenten gebruikt het verstand jou, zonder dat jij het door hebt dát het jou gebruikt. Jij bent als het ware een slaaf van je eigen verstand. Je verstand is in dit geval de meester over jou (slaaf), vandaar ook het woord verslaving. En dat komt door het volgende.

Identificatie met het verstand

Het denken gebruikt jou op momenten dat jij onbewust jezelf gelijk schaart met jouw verstand. Dat zijn de momenten waarop jij denkt dat jouw gedachten bent. Je identificeert jezelf met jouw denken en ontleent daar jouw identiteit aan. Dit kun je bijvoorbeeld terug herkennen in de wijze waarop je denkt. In gedachten zou je bijvoorbeeld kunnen zeggen: ik ben bang, ik ben boos, ik ben dom, ik ben niet goed genoeg, ik ben dik, ik ben waardeloos. In de taal zeg je letterlijk IK BEN … oftewel ik is gelijk aan bang. In de koppeling die je maakt tussen ik en wat jij bent, zit dus de identificatie. Je zegt dat jij bang bent. In plaats van, ik ervaar angst, ik ervaar boosheid, ik heb iets doms gedaan, etc. Dit is één van de herkenningspunten aan identificatie met het verstand, er zijn er meer. Daar ga ik een volgende keer op in.

Benieuwd hoe je het denken als ‘verslaving’ kunt ‘genezen’? Lees hier hoe je meester wordt over jouw gedachten.

Groet,

Anouk

[1] Eckhart Tolle (1997), De kracht van het nu p.26.

Vond je dit artikel interessant en wil je meer leren over meditatie en bewustzijn? Kijk dan eens of mijn cursus iets voor jou is.