Laatst zat ik met mezelf te filosoferen over wat ik allemaal zie gebeuren als ik naar Nederland kijk. Ik merkte dat ik regelmatig vragen had bij wat ik zag. Maar ik merkte ook dat ik onveiligheid in mezelf ervaarde om die vragen eigenlijk te stellen. Interessant om te merken vond ik dat. Als mens en coach stel ik continu vragen aan mezelf en de ander, maar als het over ons maatschappelijke Corona-thema gaat vind ik dat schijnbaar spannend. Terwijl, als ik de coach was van Nederland, dan zou ik die vragen toch ook gewoon aan ‘Nederland’ stellen? Herken jij die onveiligheid ook? Waar komt dat door? En wat is er nu nodig?

Zelfonderzoekende vragen als coach

Als mens en coach stel ik dagelijks vragen aan mezelf en de ander. Denk vragen als: Waarom doe je wat je doet? Voor wie doe je dat? Wat maakt dat je daarvoor kiest? Is het waar wat je denkt? Wat heb je van deze situatie geleerd? Welke alternatieven heb je? Hele voor mij normale zelfonderzoekende vragen om tot een helder inzicht te komen. Maar ik ontdekte dat ik het schijnbaar nu dus spannend vind om deze zelfonderzoekende vragen in deze Corona-situatie over ons Nederland te stellen.

In onderzoek met mezelf

Ik voelde zelfs spanning bij het schrijven van deze blog, merkte ik. Al wil ik met deze blog alleen maar mijn waarnemingen delen. Als echte zelfonderzoeker, ging ik hierover uiteraard ook vragen aan mezelf stellen: waarom vind ik dit zo spannend? Wat gebeurt er dan in mij? Voor mezelf kwam ik tot de conclusie dat ik daarin angst ervaar: wat als anderen me veroordelen dat ik vragen wil stellen of me hierom afwijzen? Of sterker nog me wegzetten als een ‘gekkie’.

Onveilige sfeer

Want als ik eerlijk ben, is dat óók wat ik zie gebeuren als ik ‘als coach’ naar Nederland kijkt. Net als dat ik mijn coachee zou spiegelen op zijn oordelende houding, zie ik die ik die houding ook in ons als collectief terug. Uiteraard geldt dat niet voor iedereen, maar wel als ik dat vanuit het ‘collectieve bewustzijn’ bekijk zoals dat wordt genoemd. Ik zie mensen die zich uitspreken op social media, die gefileerd worden (denk nog maar even terug aan Famke Louise). Los van het feit dat de inhoud waar of niet waar is van wat iemand zegt, de reactie op elkaar die ik zie komt op mij vijandig over. Het polariseert. Je wordt als het ware meteen in een hokje gestopt. Zwart-wit. En dat beïnvloed en beperkt voor mij de mate waarin ik mezelf vrij voel om me te uiten. Of in dit geval naar mijn mening gezonde onderzoekende, kritische vragen durf te stellen.

‘Bij de groep horen’

Als ik daar vanuit mijn systemisch perspectief naar kijk, dan heeft dat naar mijn idee vooral te maken met de angst die er heerst binnen ons collectief en binnen onszelf. Dat werkt als volgt: binnen groepssystemen (zoals onze samenleving in Nederland dus) gelden normen en waarden. Omdat mensen van nature graag ‘bij de groep willen horen’ (want dat is vanuit overlevingsperspectief veiliger), gaan mensen zich gedragen naar de regels binnen de groep. Ook kunnen er subgroepen ontstaan, zoals in dit geval de relschoppers, jongeren of de aanhangers van viruswaarheid, waarbinnen opnieuw eigen normen en waarden gelden.

Bij de massagroep horen, brengt dus onbewust het gevoel van veiligheid met zich mee. Onbewust gaan mensen zich daardoor naar de normen en waarden van de collectieve groep gedragen. Als iemand zich dan niet volgens die regels gedraagt, loopt die persoon het risico uit de groep te worden gezet. Misschien herken je dat zelf ook wel van vroeger op school, binnen jouw familie of bij jou op werk? Kijk maar naar de kledingstijl die op school of je werk wordt gedragen, de wijze waarop je met elkaar omgaat, de mate waarin persoonlijke ervaringen en kwetsbaarheid die binnen de groep worden gedeeld, etc. Onbewust passen de meeste mensen zich aan, aan de normen in de groep of het nou een massagroep of subgroep is. Voor je het weet, praat en doe je elkaar na.

Uit angst om uit de groep gezet te worden, zouden mensen dus kunnen meepraten, dan wel hun mond houden over hun eigen ideeën en meebewegen met het collectief. Eén van de regels die ik nu in het collectief ‘de massa’ ervaar, is om de regels ‘gewoon’ te volgen. Het valt me op dat er publiek maar in geringe mate kritische vragen worden gesteld. Bijvoorbeeld over de door de overheid gekozen strategie. Als ik dit weer op mezelf betrek, is dat ook wat ik bij mezelf ervaar. Ik merk bij mezelf al een spanning ontstaan als ik, zoals nu, alleen al aangeef dat ik zie dat er weinig kritische vragen worden gesteld. Ik heb dan nog niet eens een mening over de inhoud. Terwijl kritische of onderzoekende vragen stellen toch ook iets is wat ik richting mezelf doe, over mijn onderneming of richting mijn coachee?! Toch voel ik me door die collectieve angst in de groep om erbij te horen, dus beperkt in het uiten van mijn vraagtekens. Terwijl ik het stellen van die vragen, feitelijk zie als iets gezonds. Ik ben heel benieuwd of jij dit herkent?

Blijf je eigen autoriteit

Als mensen geen zelfonderzoekende vragenstellen dan gaan ze (zoals ik dat tijdens mijn coachopleiding geleerd heb) klakkeloos aannemen wat er tegen hen gezegd wordt. Het risico bestaat dan dat ze onbewust een stukje van hun eigen autoriteit opgeven. Je neemt namelijk de waarheid van iemand anders aan, zonder bij jezelf te checken of het voor jou ook waar is. Als coach geef ik altijd mijn coachee de ruimte om, als die van mij feedback ontvangt, bij zichzelf te onderzoeken of datgene ook voor hem of haar klopt. Mijn coachee is en blijft zijn eigen autoriteit. En dat is eigenlijk de ruimte die ik Nederland ook zou gunnen. Om bij onszelf te rade te gaan, vragen te stellen en te checken of wat er gebeurt nu voor ons, voor jou klopt. Telkens door de tijd heen opnieuw, alsof je weer de thermometer erin stopt. Wat toen klopte, hoeft nu niet meer te kloppen en andersom. Ook als individu binnen de politiek. Blijf je eigen autoriteit. Blijf bij jezelf checken, klopt dit (beleid, deze maatregel, deze strategie etc.) nu nog voor mij? Ja? Prima. Nee? Ook prima. Onderzoek dan verder waar dat ‘m inzit en wat jij kunt doen om daarmee om te gaan of het te veranderen.

Oordelen versus aandacht voor signalen

Daarnaast zie ik op dit moment zoveel oordeel in onze maatschappij. Van ons burgers onderling richting elkaar, in politiek onderling naar elkaar, van burgers naar de politiek en de politiek naar burgers. Ik zie natuurlijk niet alles, maar in het onderling oordelen naar elkaar (battlen) blijven we strijden op een onbewust niveau, waarin we voor mijn gevoel niet meer naar elkaar luisteren. En dus ook niet samen verder door Corona komen. Als ik ons land als één geheel bekijk dan hebben we allemaal stemmen, die wat mij betreft gehoord mogen worden in deze situatie. De stemmen van de jongeren, de ouders met kinderen, de kinderen zelf, de ondernemers, de viruswaarheid-aanhangers, de 50+ers, de relschoppers, de mens in zijn ethiek, de zorg en alles en ieder ander die deel uitmaakt van ons land.

Heb aandacht voor de signalen van mensen in plaats van hen te veroordelen. Hoewel ik bijvoorbeeld het gedrag van relschoppers uiteraard afkeur, zie ik ook dit als een signaal wat onderzocht mag worden. Net als de ‘complotdenkers’. Want als ik iemand coach mag er ook aandacht mag zijn voor de emoties van boosheid van iemand of een innerlijke stem die andere theorieën voorstelt. Die mogen met een open houding onderzocht worden. Dat is namelijk voor mij de functie van een signaal: een boodschap die onderzocht en gehoord mag worden.

Heb één ieder lief

In plaats van dat ik mijn coachee dan op die signalen – die sub ‘ikken’ zoals ik ze noem – veroordeel, ga ik er juist mee in gesprek. Wat hebben ze te vertellen? En waarom? Welke emotie en behoefte zit daarachter? Net als dat wij als mens (en dus ook mijn coachee) bestaat uit meerdere subpersoonlijkheden bestaat ons land ook uit meerdere persoonlijkheden. En net als ik in mezelf mag leren om iedere subpersoonlijkheid van mezelf lief te hebben en mijn coachee dat ook mag leren, mag wat mij betreft ons land samen met elkaar leren om iedere persoonlijkheid in ons land lief te hebben.

Wij zijn samen ons land

Wij zijn namelijk samen ons land. Dat zijn wij zelf, de mensen. De overheid hebben wij slechts in hun rol een mandaat gegeven om bepaalde besluiten te nemen, met de intentie dit zo goed mogelijk te doen. Maar zij zijn niet ons land. Wij, de mensen, inclusief de relschoppers, de zogenaamde ‘gekkies’, de jongeren, de ouderen, de kwetsbaren, de ondernemers, de massa, de volksvertegenwoordigers en ieder ander in ons land vormen samen de Nederlandse bevolking. We niet in te delen in zwart – wit. We zijn gelijk en samen alle kleuren van de regenboog. Veroordeel iemand niet omdat hij of zij anders denkt. Wees nieuwsgierig. Sta open. Onderzoek. Accepteer iedereen zoals die is. Herken polarisatie en ga voor eenheid.

Mijn wens voor Nederland

Wat ik wens is dat we bewust worden van de huidige situatie. Dat wij onze innerlijke houding als volk en binnen de politiek veranderen. Oordeelloos luisteren en elkaar uitdagen om onderzoekende vragen te stellen. Zelf onze eigen autoriteit te blijven. Niet elkaar proberen te overtuigen of weg te zetten. Geef elkaar de ruimte. Zorg dat er ruimte is voor gesprek. Om samen deze situatie te onderzoeken en alle geluiden te horen. En prima als uit deze gesprekken komt, dat de huidige gekozen weg, de beste weg is. Maar voor mijn gevoel mis ik nu in deze fase van de crisis, de ruimte voor dit onderzoek. Ik mis de oordeelloze ruimte binnen onze samenleving en de politiek voor het stellen van vragen. En misschien gebeurt het wel dat er kritische vragen worden gesteld zonder dat mensen meteen veroordeeld worden tot iets, maar zie of hoor ik het niet. Dit is in ieder geval wat ik op dit moment beleef.

Herken jij dit ook?

Het punt van mijn blog is dat ik jou als medeburger van Nederland wil vragen of je herkent dat:

• je ook wel eens vragen hebt rondom de huidige situatie?
• je druk of spanning ervaart om je hierover te uiten?
• we meer met elkaar in gesprek mogen, elkaar mogen bevragen en naar elkaar luisteren zonder elkaar te veroordelen?
• we samen één land zijn en allemaal gelijk zijn?

Als ik de coach was van ons collectief ‘Nederland’, dan was die bewustwording, die herkenning voor mij de eerste stap in deze situatie. Net als bewustwording voor een individuele coachee voor mij de eerste stap is tijdens een coachtraject.

Bevraag en luister zonder oordeel. Wat is iemands zorg? Wat is iemands intentie? Geef elkaar ruimte en heb waardering voor elkaar. #samendoorcorona toch?

Ik wens je een mooie onderzoekende en oordeelloze week!

Anouk

Kun je wel wat professionele hulp gebruiken in tijden van Corona? Bekijk dan eens wat wij met individuele coaching voor jou kunnen betekenen.