Volgens schrijfster en wetenschappelijk onderzoekster Brené Brown leven we in een tijd waarin veel mensen last hebben van perfectionisme. Dit komt onder andere door de hoge verwachtingen binnen onze westerse samenleving. Perfectionisme kan je behoorlijk kwellen en energie kosten. Toch kan perfectionisme in zijn ‘gezonde’ vorm juist een bijzonder mooie kwaliteit voor je zijn. Hoe zet jij jou zelf vanuit jouw perfectionisme in je kracht?

‘Ik ben wat ik doe en hoe goed ik dat doe’

Een van de oorzaken van perfectionisme is volgens Brown dat je als kind bent geprezen om jouw prestaties en gedrag (cijfers, manieren, gehoorzaamheid, sportprestaties, uiterlijk). Die complimenten zijn ongetwijfeld vanuit alle goede bedoelingen geweest, maar hierdoor heb je onbewust een belemmerende overtuiging gecreëerd: ‘ik ben wat ik doe en hoe goed ik dat doe’. Deze overtuiging herken ik ook bij mezelf en is knap belemmerend voor me als ik er niet bewust van blijf.  Ook als coach zie ik de overtuiging regelmatig bij mijn coachees voorbij komen. Je angst om iets fout te doen is direct gekoppeld aan je gevoel niet goed genoeg te zijn.

Je bent extern gemotiveerd

Als je door perfectionisme stress ervaart, last hebt van piekeren dan kun je dat zien als ‘ongezond’ perfectionisme. Je ervaart stress of piekert omdat je met je focus gericht bent op de ander of het resultaat: ‘Wat zal de ander er van denken?’. Je bent extern gemotiveerd: de focus ligt buiten jezelf en dus buiten jouw cirkel van invloed. Onbewust is je eigen waarde daardoor afhankelijk van je prestaties en de waardering die je ontvangt van anderen. Dit blijkt ook uit de de zinsnede ‘ik ben wat ik doe’ . Onbewust identificeer jij ‘wie je bent’ met je gedrag. Oftewel zonder deze prestaties en waardering ‘ben’ jij volgens jezelf niet goed genoeg.

Het ongezonde effect van perfectionisme

Omdat je extern gemotiveerd bent, kun je angst ervaren voor afwijzing. Je bent bang om de wereld te laten zien wat mogelijk imperfect van jou is. Vanuit deze angst ervaar je mogelijk sneller schaamte voor jezelf en pieker je meer. Het effect hiervan is dat het ten koste van je geluksbeleving gaat en dat je stress-systeem sneller overbelast raakt. Hierdoor ben je kwetsbaarder voor een burn-out of zelfs een depressie. Jij en wat je doet is dan nooit goed genoeg.

Perfectionisme als kracht

Als je jouw perfectionisme als kracht wilt laten werken, dan is het noodzakelijk dat je intrinsiek gemotiveerd bent en dat je opereert binnen jouw cirkel van invloed. Je focus verleg je van de ander en het resultaat naar jezelf. Oftewel ‘ik doe dit voor mijzelf en ik vind mezelf goed genoeg‘. De eerste stap om daar te komen is je bewust te worden van jouw gedrag, de identificatie met jouw gedrag en jouw extern gerichte motivatie. Door te vertragen kun je gaan herkennen in welke situaties dit gedrag bij jou getriggerd wordt. Ontdek wat je ervaart op zo’n moment. Wat denk je? Wat voel je? En wat heb jij op dat moment van jezelf nodig om intrinsiek gemotiveerd te blijven?

Door in deze situaties te kiezen voor gedrag vanuit en voor jezelf – dit wil ik en ik vertrouw er op dat ik daar kom – pak je leiding voor jezelf. Je inzet en geluksgevoel is niet meer afhankelijk van anderen. Jij doet wat je doet, voor jezelf. Omdat jij het wil. Omdat jij het leuk vindt. Ongeacht het resultaat. Ongeacht wat de ander ervan vindt. Zo leer je jouw perfectionisme als een gezonde kwaliteit in te zetten, zodat je er kracht uithaalt in plaats van dat het je energie kost.

Wat je kun je doen?

Dus merk je dat je energie lekt of dat je onrust ervaart omdat je zo hard je best aan het doen bent? Onderzoek dan even voor wie je dit aan het doen bent. Van waaruit handel je? Vanuit angst, vertrouwen of iets anders? En wat heb jij nu nodig om weer in jouw kracht te gaan staan? Zodat jij jouw perfectionisme kunt inzetten als een uniek talent op een manier dat je er energie van krijgt!

Groet,

Anouk